Tiểu đường thai kỳ - Nguyên nhân, triệu chứng và cách kiểm soát

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng lượng đường trong máu tăng cao xảy ra trong quá trình mang thai. Nó thường xuất hiện trong giai đoạn giữa thai kỳ (khoảng 24 - 28 tuần) và thường biến mất sau khi sinh. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát đúng cách, triệu chứng này có thể gây ra các biến chứng cho cả mẹ và bé.

Trong bài viết này, Buddilac sẽ cung cấp cho mẹ kiến thức về nguyên nhân, triệu chứng và cách kiểm soát tiểu đường thai kỳ hiệu quả, từ đó giúp cả mẹ và con được hồi phục và phát triển khỏe mạnh nhất!

Nguyên nhân tiểu đường thai kỳ

Đái tháo đường thai kỳ là tình trạng xảy ra khi mức đường huyết của phụ nữ mang thai tăng cao hơn bình thường. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, điều này gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, cụ thể là:

Hormone thai kỳ: Trong quá trình mang thai, cơ thể sản xuất nhiều hormone hơn để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Một số hormone này làm tăng mức đường huyết bằng cách gây ra sự kháng insulin, khiến cơ thể không thể sử dụng insulin hiệu quả để giảm mức đường huyết.

Tăng nhu cầu insulin: Khi mang thai, nhu cầu insulin của cơ thể tăng đáng kể để duy trì mức đường huyết ổn định cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, cơ thể không thể sản xuất đủ insulin để đáp ứng nhu cầu này, dẫn đến tiểu đường thai kỳ.

Gen di truyền: Nếu có gia đình có tiền sử mắc tiểu đường, nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ sẽ cao hơn. Điều này cho thấy yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nguy cơ mắc bệnh.

Béo phì hoặc tăng cân quá nhanh trong thai kỳ: Phụ nữ có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao trước khi mang thai hoặc tăng cân quá nhanh trong quá trình mang thai có nguy cơ cao hơn mắc tiểu đường thai kỳ. Béo phì làm tăng nhu cầu về insulin và khiến cơ thể không thể đáp ứng kịp thời.

Tuổi tác: Khi phụ nữ mang thai ở độ tuổi trên 35 có nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ cao hơn so với phụ nữ mang thai ở độ tuổi trẻ hơn.

Tiền sử tiểu đường thai kỳ: Phụ nữ từng mắc tiểu đường thai kỳ trong những lần mang thai trước đó có nguy cơ cao hơn trong các lần mang thai sau. Những nguyên nhân trên đều là tác nhân gây ra tiểu đường thai kỳ.

Việc nhận biết và nắm rõ các nguyên nhân này sẽ giúp phụ nữ mang thai và chuyên gia y tế đưa ra các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Chỉ số tiểu đường thai kỳ an toàn

Chỉ số tiểu đường thai kỳ quan trọng nhất là mức đường huyết trong máu. Để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé trong suốt thai kỳ, việc theo dõi và kiểm soát chỉ số đường huyết là điều vô cùng cần thiết. Dưới đây là một số chỉ số tiểu đường thai kỳ cần quan tâm cũng như các mốc an toàn mà mẹ bầu cần nắm rõ.

Mức đường huyết: Đây là chỉ số quan trọng nhất khi theo dõi đái tháo đường thai kỳ. Mức đường huyết an toàn trong thai kỳ như sau:

• Đường huyết trước bữa ăn: từ 60 đến 95 mg/dL (3,3 đến 5,3 mmol/L).
• Đường huyết sau bữa ăn 1-2 giờ: không vượt quá 120 mg/dL (6,7 mmol/L).

Hemoglobin A1C (HbA1C): Chỉ số này phản ánh mức đường huyết trung bình trong 2 - 3 tháng gần nhất. Một mức HbA1C an toàn trong thai kỳ là dưới 6,5%. Tuy nhiên, mức HbA1C lý tưởng sẽ do bác sĩ chỉ định dựa trên tình trạng sức khỏe của mỗi người.

Mức đường huyết khi kiểm tra dung nạp đường uống (OGTT): OGTT là xét nghiệm chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ, thường được thực hiện vào khoảng tuần 24-28 của thai kỳ. Kết quả OGTT an toàn trong thai kỳ:

• Đường huyết sau khi nhịn ăn qua đêm: dưới 92 mg/dL (5,1 mmol/L).
• Đường huyết sau 1 giờ uống dung dịch chứa 75g đường glucose: dưới 180 mg/dL (10,0 mmol/L).
• Đường huyết sau 2 giờ uống dung dịch chứa 75g đường glucose: dưới 153 mg/dL (8,5 mmol/L).

Để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé, việc kiểm soát các chỉ số tiểu đường thai kỳ và đảm bảo chúng ở mức an toàn là điều vô cùng quan trọng.

Cách kiểm soát chỉ số tiểu đường thai kỳ hiệu quả

Để kiểm soát chỉ số tiểu đường thai kỳ an toàn đòi hỏi sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm chế độ ăn uống, tập luyện, kiểm soát cân nặng, theo dõi đường huyết và điều trị theo chỉ định của bác sĩ.

Chế độ ăn uống hợp lý

• Cần xây dựng một chế độ ăn đa dạng, cân bằng giữa các nhóm dinh dưỡng. Đặc biệt, mẹ cần chú trọng vào ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, trái cây và đậu.
• Hạn chế đường và các thực phẩm chứa đường, chất béo bão hòa và natri.
• Chia nhỏ bữa ăn. Thông thường, bạn nên ăn 5 - 6 bữa nhỏ mỗi ngày giúp cân bằng đường huyết.
• Ngoài ra, bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ để xây dựng thực đơn phù hợp.

Tập luyện thể dục

• Mẹ bầu cần thực hiện các bài tập vừa phải và an toàn dành riêng trong thời kỳ mang thai như đi bộ, bơi lội, yoga hoặc đạp xe.
• Tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày và 5 ngày trong tuần.
• Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện chương trình tập luyện mới để tránh những tác dụng phụ có thể xảy ra.

Kiểm soát cân nặng

• Mặc dù trong thời gian mang thai cần tăng cân để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé nhưng mẹ cũng cần theo dõi và giữ cân nặng ở mức ổn định, tránh tăng cân quá nhanh hoặc giảm cân đột ngột.
• Ngoài ra, mẹ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để đưa ra mục tiêu cân nặng phù hợp.

Theo dõi đường huyết

• Tự kiểm tra đường huyết tại nhà theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Ghi chép kết quả kiểm tra đường huyết để bác sĩ theo dõi và điều chỉnh kế hoạch điều trị khi cần thiết.

Điều trị theo chỉ định của bác sĩ

• Tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc, như insulin hoặc các thuốc uống khác.
• Thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe để điều chỉnh liệu lượng thuốc phù hợp.

Thăm khám định kỳ và hỗ trợ tâm lý

• Thực hiện các cuộc thăm khám và xét nghiệm định kỳ theo lịch trình do bác sĩ chỉ định để theo dõi sức khỏe của mẹ và bé.
• Tham gia các nhóm hỗ trợ, trò chuyện với những người có kinh nghiệm trong việc quản lý tiểu đường thai kỳ, giúp giảm căng thẳng và tìm kiếm sự động viên, hỗ trợ từ cộng đồng.

Đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng

• Trong thời gian mang thai, mẹ cần cố gắng ngủ ít nhất 7 - 8 tiếng mỗi đêm và duy trì một lịch trình ngủ đều đặn.
• Bên cạnh đó, cần tìm hiểu và áp dụng các phương pháp thư giãn như hít thở sâu, tập yoga nhẹ, nghe nhạc nhẹ nhàng để giúp ngủ ngon hơn.

Giáo dục về tiểu đường thai kỳ

• Tìm hiểu về đái tháo đường thai kỳ, các nguyên nhân, triệu chứng, biện pháp điều trị và quản lý để đưa ra quyết định phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
• Nắm rõ các dấu hiệu của đường huyết cao và thấp để kịp thời xử lý.

Hợp tác với đội ngũ chăm sóc sức khỏe

• Làm việc chặt chẽ với bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng, điều dưỡng và các chuyên gia sức khỏe khác để giúp quản lý đái tháo đường thai kỳ hiệu quả hơn.
• Đưa ra bất kỳ thắc mắc hoặc lo lắng về tình trạng sức khỏe của mình, để đội ngũ chăm sóc sức khỏe có thể đưa ra lời khuyên và hỗ trợ kịp thời.

Kiểm soát tiểu đường thai kỳ hiệu quả không chỉ giúp đảm bảo sức khỏe của mẹ mà còn giúp con phát triển toàn diện trong suốt quá trình mang thai. Do đó, hãy tuân thủ các khuyến nghị trên và duy trì một lối sống lành mạnh để đạt được kết quả tốt nhất mẹ nhé!