Quan sát hành vi của trẻ tự kỷ và cách trị liệu hiệu quả

Trẻ tự kỷ là những trẻ có khả năng phát triển kém trong các kỹ năng xã hội, giao tiếp và tương tác với người khác. Đối tượng trẻ này thường có các hành vi đặc biệt và khó hiểu như lặp đi lặp lại một hành động, nói hoặc viết một câu một cách liên tục, hoặc cố gắng tránh tiếp xúc với người khác.

Hành vi của trẻ tự kỷ thường khác biệt so với các trẻ em khác cùng trang lứa, từ đó gây khó khăn cho cha mẹ và giáo viên khi giúp đỡ trẻ tự kỷ phát triển.

Tuy nhiên, nếu được hỗ trợ và chăm sóc đúng cách, trẻ mắc hội chứng này vẫn có thể phát triển và học hỏi được nhiều kỹ năng xã hội và tương tác xã hội để trở thành những người trưởng thành có khả năng sống độc lập và hạnh phúc.

Trong bài viết này, các chuyên gia Buddilac sẽ cùng mẹ tìm hiểu sâu hơn về hành vi của trẻ tự kỷ và cách giúp đỡ trẻ phát triển tốt hơn.

Tổng quan về bệnh tự kỷ ở trẻ

Đây là một dạng rối loạn tự kỷ, một trong những rối loạn phát triển về não bộ phổ biến nhất, ảnh hưởng với tỷ lệ 1/54 trẻ ở Hoa Kỳ. Trẻ tự kỷ có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào trong quá trình phát triển, thường bắt đầu trước khi trẻ đến 3 tuổi.

Đối tượng này thường gặp phải những khó khăn trong việc tương tác xã hội, giao tiếp và kết nối với người khác. Bên cạnh đó, trẻ không thể hiểu cách thức tương tác với người khác và có thể không thể hiện được cảm xúc một cách thích hợp. Ngoài ra, trẻ tự kỷ còn có thể có những hành vi đặc biệt, bao gồm lặp đi lặp lại một hành động hoặc lời nói, khó chuyển đổi giữa các hoạt động và không thích sự thay đổi.

Mặc dù không có một nguyên nhân duy nhất gây ra rối loạn tự kỷ, nhưng các nhà khoa học cho rằng rối loạn này có thể phát triển do yếu tố di truyền và môi trường. Nếu được chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp con phát triển và học hỏi được những kỹ năng xã hội và có thể tự chăm sóc mình trong tương lai.

7 hành vi của trẻ tự kỷ dễ nhận thấy nhất

Các hành vi của trẻ tự kỷ có thể được nhận biết trên nhiều phương diện khác nhau như ngôn ngữ, cảm xúc, hành động, cụ thể là:

Thích một mình, không muốn kết nối và nói chuyện với người khác

• Trẻ tự kỷ có thể không quan tâm đến việc kết nối và tương tác với người khác, thậm chí là với những người quen thân. Trẻ có thể tránh xa hoặc không chủ động trong các hoạt động xã hội và có thể có những suy nghĩ khác biệt với những người xung quanh.
• Những đứa trẻ này không biết cách bắt đầu hoặc duy trì một cuộc trò chuyện và có thể không đáp lại hoặc phản ứng chậm khi người khác nói chuyện với bé.

Lặp đi lặp lại một hành động

• Trẻ mắc phải hội chứng này có thể lặp đi lặp lại một hành động nhiều lần trong một ngày như xoay vòng, lắc đầu, đập tay hoặc bàn chân, hoặc chạy quanh vài vòng.
• Hành vi lặp đi lặp lại này có thể giúp trẻ tự kỷ giảm căng thẳng hoặc cung cấp cho bé một cảm giác an toàn và ổn định.

Khó chuyển đổi giữa các hoạt động và không thích sự thay đổi

• Trẻ tự kỷ thường có xu hướng không thích sự thay đổi và khó chuyển đổi giữa các hoạt động. Điều này có thể do những nguyên nhân khác nhau, bao gồm khó khăn trong việc thích nghi với những tình huống mới, cảm giác không an toàn hoặc bối rối khi gặp phải những thay đổi.
• Sự không thích sự thay đổi có thể dẫn đến những khó khăn trong cuộc sống hàng ngày của trẻ tự kỷ, khi mà họ không thể thích nghi với các thay đổi trong lịch trình, hoạt động hay môi trường. Điều này cũng có thể làm giảm sự tự tin và khả năng độc lập của trẻ tự kỷ khi cần phải thích nghi với những tình huống mới.

Có sự gắn bó bất thường

• Một số trẻ tự kỷ có thể có những hành vi gắn bó bất thường như nhìn chằm chằm vào một vật thể, không phản ứng với những người xung quanh, hoặc không có khả năng cảm nhận, hiểu hoặc thể hiện cảm xúc. Trẻ có thể dành nhiều thời gian cho những hành động lặp đi lặp lại, chẳng hạn như quay vòng, dao động hoặc gõ tay.
• Sự gắn bó bất thường của trẻ tự kỷ có thể làm cho trẻ khó khăn trong việc tương tác với những người khác, đặc biệt là khi họ không thể hiểu hoặc thể hiện cảm xúc một cách tự nhiên. Điều này cũng có thể dẫn đến sự cô đơn và cảm thấy bị cô lập vì trẻ không thể thiết lập mối quan hệ xã hội một cách tự nhiên như những trẻ khác.

Có các hành vi chống đối

Trẻ tự kỷ có thể có hành vi chống đối khi gặp những tình huống mới hoặc không thích hợp với thói quen hoặc thói quen hàng ngày của trẻ. Đặc biệt, bé thường không thích thay đổi hoặc không muốn tham gia vào các hoạt động mà họ không thích. Một số hành vi chống đối của trẻ tự kỷ có thể bao gồm:

• Từ chối tham gia vào các hoạt động xã hội như đi chơi, gặp bạn bè hoặc tham gia vào các hoạt động tập thể.
• Từ chối hoặc khó chấp nhận những thay đổi trong lịch trình hàng ngày, như thời gian ăn, ngủ, học tập hoặc giải trí.
• Tự ngăn mình khỏi những hoạt động xã hội, chẳng hạn như không muốn tham gia vào các trò chơi nhóm hoặc không muốn nói chuyện với người khác.
• Có thể có những hành động quyết liệt, như quay lưng, đẩy người ra, phá hỏng đồ vật hoặc thậm chí là đánh người khác khi gặp những tình huống không thích hợp.

Rối loạn vận động

Bên cạnh việc các mốc chuyển tiếp trong quá trình vận động bị chậm trễ hơn những trẻ bình thường thì hành vi của trẻ tự kỷ cũng có thể nhận thấy qua một vài dấu hiệu như:

• Khó khăn trong việc đi lại, chạy hoặc nhảy. Trẻ tự kỷ có thể đi bước lết, nhảy lò cò hoặc chạy một cách không ổn định và không cân bằng.
• Khó để sử dụng các bàn tay và ngón tay, thậm chí là không thể vận dụng tay để thực hiện các nhiệm vụ như cầm bút, vẽ hoặc xếp hình.
• Trẻ tự kỷ có thể không thích tham gia vào các hoạt động thể chất như đá bóng hoặc bóng chuyền, vì bé không thể hiểu được các luật chơi hoặc không thể điều khiển cơ thể mình một cách chính xác.

Khiếm khuyết về mặt nhận thức và trí tuệ

Trẻ tự kỷ thường có các rối loạn về mặt nhận thức và trí tuệ, có thể dẫn đến khả năng học tập và giao tiếp bị giảm sút. Một số trẻ tự kỷ có khả năng trí tuệ bình thường, trong khi những trẻ khác có thể có sự chậm trễ trong phát triển ngôn ngữ và trí tuệ.

Các rối loạn nhận thức và trí tuệ có thể bao gồm:

• Khả năng nói chuyện bị giảm sút hoặc không có khả năng nói chuyện. Nhiều trẻ tự kỷ không thể sử dụng ngôn ngữ để trao đổi với người khác.
• Trẻ có thể không thể nói được các từ đơn giản hoặc có khó khăn trong việc hiểu câu đơn giản.
• Trẻ không thể hình dung được các ý tưởng trừ khi chúng được trực tiếp hiển thị trước mắt.
• Không có khả năng nhận ra cảm xúc của người khác hoặc không thể tương tác xã hội một cách tự nhiên như trẻ em bình thường.

Các phương pháp trị liệu hành vi bất thường ở trẻ tự kỷ

Trị liệu các hành vi bất thường của trẻ tự kỷ là một phần quan trọng trong việc giúp trẻ mắc phải hội chứng này phát triển các kỹ năng cần thiết để tương tác xã hội và hoạt động trong cuộc sống hằng ngày. Dưới đây là một số phương pháp trị liệu thường được sử dụng để giúp trẻ tự kỷ giảm thiểu các hành vi bất thường:

• Hỗ trợ hành vi tích cực (Positive behavior support): Phương pháp này tập trung vào việc tạo ra một môi trường tích cực để khuyến khích các hành vi tích cực của trẻ tự kỷ. Hỗ trợ hành vi tích cực bao gồm việc xây dựng mối quan hệ tích cực giữa trẻ và người chăm sóc, tạo ra kế hoạch học tập và cung cấp sự hỗ trợ đặc biệt để giúp trẻ tự kỷ phát triển các kỹ năng xã hội và học tập.
• Trị liệu hành vi ứng xử (Behavioral therapy): Tập trung vào việc thay đổi các hành vi không mong muốn của trẻ tự kỷ bằng cách áp dụng các kỹ thuật như huấn luyện kỹ năng cách ứng xử, phản hồi tích cực và trừng phạt tích cực. Mục tiêu của trị liệu hành vi ứng xử là giúp trẻ tự kỷ phát triển các kỹ năng xã hội tích cực và giảm thiểu các hành vi không mong muốn.
• Trị liệu ngôn ngữ (Speech therapy): Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc giao tiếp và hiểu ngôn ngữ. Trị liệu ngôn ngữ tập trung vào việc giúp trẻ tự kỷ phát triển các kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp. Phương pháp này bao gồm các hoạt động như học các từ vựng cơ bản, học cách sử dụng ngôn ngữ trong các tình huống xã hội khác nhau và học cách tương tác xã hội.
• Trị liệu vận động (Occupational therapy): Phương pháp này tập trung vào việc giúp trẻ tự kỷ phát triển các kỹ năng vận động và cảm giác của cơ thể. Trị liệu vận động bao gồm các hoạt động như tập luyện thể thao, nhảy múa, hát karaoke, ...

Bên cạnh những phương pháp trên, dinh dưỡng cũng là một yếu tố quan trọng không chỉ bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho con, bảo vệ sức khỏe tổng thể mà còn hỗ trợ trong việc kiểm soát hành vi, cải thiện trí não, tăng cường trí nhớ, thúc đẩy sự nhạy bén cho con, ...

Trong những sự lựa chọn của mẹ, sữa là một nguồn dưỡng chất được đánh giá phù hợp nhất cho sự phát triển toàn diện của trẻ, đặc biệt là dòng Buddilac Sensitive - sữa chứa những thành phần chuyên biệt dành cho trẻ chậm phát triển và rối loạn phát triển đã được các chuyên gia dinh dưỡng hàng đầu Việt Nam và New Zealand nghiên cứu và cho ra mắt trên thị trường hiện nay.

Sản phẩm Buddilac Sensitive được xem là một trong những dòng sữa công thức tiên phong tại Việt Nam dành riêng cho trẻ mắc hội chứng tự kỷ, đảm bảo tiêu chuẩn đã được Bộ Y Tế cấp giấy phép nên mẹ có thể hoàn toàn yên tâm khi cho con sử dụng.